สรุปมงคลัตถทีปนี (มงคล 38 ประการ) (ai generated)

มงคลัตถทีปนี เป็นคัมภีร์อรรถกถาที่อธิบายความหมายของมงคล 38 ประการอย่างละเอียด โดยอ้างอิงจากพระไตรปิฎกและเรื่องเล่าต่าง ๆ เพื่อให้เห็นภาพชัดเจนว่าการปฏิบัติตนตามหลักมงคลนั้นนำมาซึ่งความเจริญและความสุขในชีวิตได้อย่างไร

1. อเสวนา จ พาลานํ (ไม่คบคนพาล)

• เรื่องเล่า: ครั้งหนึ่งมีบุรุษ 3 คนเดินทางไปค้าขาย คนหนึ่งคบโจร อีกคนคบคนมีฐานะ และอีกคนคบพ่อค้าผู้มีปัญญา ซึ่งสุดท้ายแล้วคนคบโจรถูกจับติดคุก คนคบคนมีฐานะถูกหลอกลวงจนหมดตัว ส่วนคนคบพ่อค้าได้กำไรจากการค้าขายและปลอดภัย สะท้อนให้เห็นว่าการคบคนพาลนำมาซึ่งความทุกข์ ส่วนการคบบัณฑิตนำมาซึ่งความเจริญ

2. ปณฺฑิตานญฺจ เสวนา (คบบัณฑิต)

• เรื่องเล่า: ในเมืองหนึ่งมีพระราชาที่ชอบเล่นสกามาก วันหนึ่งพระองค์ให้ช่างทองทำตัวสกาให้มีพิษร้ายแรงไว้สำหรับคนอื่น แต่ช่างทองผู้เป็นบัณฑิตได้ทำสกาที่มีพิษแต่มีตัวยาแก้พิษด้วย เพราะเห็นการณ์ล่วงหน้าว่าหากพระราชามีโทสะแล้วอาจจะใช้ตัวสกานี้เอง ซึ่งในที่สุดเมื่อพระราชามีโทสะจริง ๆ และใช้สกาตัวนั้น ช่างทองก็สามารถช่วยชีวิตพระองค์ไว้ได้

3. ปูชา จ ปูชนียานํ (บูชาบุคคลที่ควรบูชา)

• เรื่องเล่า: ในอดีตกาล มีพระราชาองค์หนึ่งทรงบูชาพระปัจเจกพุทธเจ้าด้วยการถวายดอกมะลิ ซึ่งต่อมาได้ทรงนำความเจริญรุ่งเรืองมาสู่บ้านเมืองของพระองค์

4. ปฏิรูปเทสวาโส จ (อยู่ในถิ่นที่สมควร)

• เรื่องเล่า: นิทานเรื่อง "พระเจ้ากุรุธรรม" ที่ทรงประพฤติตนอยู่ในธรรมในถิ่นที่เต็มไปด้วยคนที่ไม่ดี แต่พระองค์ก็ทรงสามารถเปลี่ยนทัศนคติของพวกเขาได้ ซึ่งแสดงให้เห็นว่าการอยู่ในถิ่นที่สมควรนั้นสำคัญ แต่การตั้งใจประพฤติธรรมให้ถูกต้องยิ่งสำคัญกว่า

5. ปุพฺเพ จ กตปุญฺญตา (เคยทำความดีมาแต่ปางก่อน)

• เรื่องเล่า: ชาดกเรื่อง "พระโพธิสัตว์" ที่ในอดีตชาติได้เคยช่วยชีวิตคนไว้มากมาย ส่งผลให้ในชาติปัจจุบันพระองค์ได้รับความรักและความเคารพจากผู้คนทั่วไป

6. อตฺตสมฺมาปณิธิ จ (ตั้งตนไว้ชอบ)

• เรื่องเล่า: นิทานเรื่อง "พระเจ้าอโศกมหาราช" ที่ในอดีตเคยเป็นกษัตริย์ที่โหดร้าย แต่เมื่อได้รู้จักพระพุทธศาสนาแล้ว พระองค์ก็ได้ตั้งตนอยู่ในธรรมอย่างแท้จริง ทำให้ประเทศของพระองค์รุ่งเรือง

7. พาหุสจฺจญฺจ (เป็นผู้ได้ฟังมาก)

• เรื่องเล่า: พระสารีบุตร ได้รับการยกย่องว่า เป็นผู้มีปัญญาเลิศจากการได้ฟังธรรมจากพระอัสสชิเพียงเล็กน้อยแล้วนำไปพิจารณา ทำให้เข้าใจธรรมอย่างลึกซึ้ง

8. สิปฺปญฺจ (มีศิลปะวิทยา)

• เรื่องเล่า: นิทานเรื่อง "ช่างไม้ผู้ทำเรือ" ที่แม้จะไม่ได้เป็นผู้เชี่ยวชาญในการเดินเรือ แต่ด้วยความสามารถในการสร้างเรือ จึงสามารถพาผู้คนรอดพ้นจากภัยพิบัติได้

9. วินโย จ สุสิกฺขิโต (ได้รับการฝึกฝนมาดี)

• เรื่องเล่า: ในเมืองหนึ่งมีพระราชาที่ทรงเป็นที่รักของประชาชน เพราะพระองค์ทรงได้รับการฝึกฝนมาอย่างดีตั้งแต่เด็ก ทำให้ทรงสามารถปกครองบ้านเมืองด้วยความยุติธรรมและเมตตา

10. สุภาสิตา จ ยา วาจา (พูดคำจริงและดีงาม)

• เรื่องเล่า: นิทานเรื่อง "เด็กชายผู้พูดความจริง" ที่แม้จะถูกลงโทษในตอนแรก แต่ในที่สุดความจริงก็ปรากฏและทำให้เขาได้รับความเคารพจากทุกคน

11. มาตาปิตุอุปฏฺฐานํ (บำรุงมารดาบิดา)

• เรื่องเล่า: ในสมัยพุทธกาล มีบุตรชายคนหนึ่งที่ไม่เคยดูแลมารดาบิดาเลย จนในที่สุดเมื่อมีคนมาเตือนสติ เขาจึงกลับตัวกลับใจและดูแลมารดาบิดาอย่างดี จนชีวิตของเขามีแต่ความสุขและความเจริญ

12. ปุตฺตทารสฺส สงฺคโห (สงเคราะห์บุตรและภรรยา)

• เรื่องเล่า: นิทานเรื่อง "มหาเศรษฐีผู้ดูแลครอบครัว" ที่แม้จะร่ำรวย แต่ก็ไม่เคยละเลยบุตรภรรยาเลย ทำให้ครอบครัวของเขามีแต่ความอบอุ่นและสุขสงบ

13. อนากุลา จ กมฺมนฺตา (การงานไม่คั่งค้าง)

• เรื่องเล่า: เรื่องเล่าของ "ชาวนาผู้ไม่ละทิ้งงาน" ที่ไม่ว่าฝนจะตกหรือแดดจะออก เขาก็จะทำงานอย่างไม่ย่อท้อ ทำให้ในที่สุดผลผลิตของเขาก็อุดมสมบูรณ์และนำมาซึ่งความร่ำรวย

14. ทานญฺจ (ให้ทาน)

• เรื่องเล่า: ในอดีตกาล มีพระโพธิสัตว์ท่านหนึ่งได้ให้ทานแก่สัตว์ที่หิวโหย จนในที่สุดเมื่อพระองค์ได้ตรัสรู้แล้ว พระองค์ก็ทรงสอนให้ผู้คนทำทานเพื่อช่วยเหลือผู้อื่น

15. ธมฺมจริยา จ (ประพฤติธรรม)

• เรื่องเล่า: ชาดกเรื่อง "พระโพธิสัตว์ผู้รักษาศีล" ที่แม้จะต้องเผชิญหน้ากับอันตราย แต่พระองค์ก็ยังคงรักษาศีลอย่างเคร่งครัด จนในที่สุดก็สามารถเอาชนะอุปสรรคทั้งหลายได้

16. ญาตกานญฺจ สงฺคโห (สงเคราะห์ญาติ)

• เรื่องเล่า: นิทานเรื่อง "เศรษฐีผู้สงเคราะห์ญาติ" ที่แม้จะร่ำรวย แต่ก็ไม่เคยลืมญาติพี่น้องที่ยากไร้เลย ทำให้ญาติพี่น้องของเขาทุกคนมีชีวิตที่ดีขึ้น

17. อนวชฺชานิ กมฺมานิ (การงานที่ไม่มีโทษ)

• เรื่องเล่า: เรื่องเล่าของ "ช่างปั้นหม้อ" ที่แม้จะยากจน แต่ก็ไม่เคยคิดที่จะขโมยสิ่งของของใครเลย และทำมาหากินด้วยความสุจริต จนในที่สุดเขาก็สามารถเลี้ยงดูตนเองได้

18. อารตี วิรตี ปาปา (เว้นจากบาป)

• เรื่องเล่า: นิทานเรื่อง "พระโพธิสัตว์ผู้ไม่เบียดเบียน" ที่แม้จะหิวโหย แต่ก็ไม่เคยคิดที่จะเบียดเบียนสัตว์อื่นเลย ทำให้พระองค์ได้รับการยกย่องจากทุกคน

19. มชฺชปานา จ สญฺญโม (สำรวมจากการดื่มน้ำเมา)

• เรื่องเล่า: เรื่องเล่าของ "เศรษฐีผู้ติดสุรา" ที่วันหนึ่งได้ตัดสินใจเลิกดื่มสุรา เพราะได้เห็นโทษของการดื่มสุราอย่างชัดเจน ทำให้ชีวิตของเขากลับมามีความสุขและเจริญขึ้นอีกครั้ง

20. อปฺปมาโท จ ธมฺเมสุ (ไม่ประมาทในธรรม)

• เรื่องเล่า: นิทานเรื่อง "ชายผู้ไม่ประมาทในชีวิต" ที่แม้จะร่ำรวย แต่ก็ไม่เคยใช้ชีวิตอย่างประมาทเลย เขามักจะใช้เวลาให้เป็นประโยชน์และช่วยเหลือผู้อื่น จนในที่สุดเมื่อมีภัยมา เขาก็สามารถรอดพ้นได้

21. คารโว จ (มีความเคารพ)

• เรื่องเล่า: ในสมัยพุทธกาล มีพระภิกษุรูปหนึ่งที่ได้รับความเคารพจากทุกคน เพราะท่านมีความเคารพต่อพระเถระและพระพุทธเจ้าอย่างแท้จริง

22. นิวาโต จ (มีความถ่อมตน)

• เรื่องเล่า: เรื่องเล่าของ "เศรษฐีผู้ถ่อมตน" ที่แม้จะร่ำรวย แต่ก็ไม่เคยแสดงความเย่อหยิ่งเลย เขามักจะช่วยเหลือผู้ยากไร้และให้ความเคารพแก่ผู้อื่น

23. สนฺตุฏฺฐี จ (มีความสันโดษ)

• เรื่องเล่า: นิทานเรื่อง "ชายผู้พอใจในสิ่งที่มี" ที่แม้จะยากจน แต่ก็ไม่เคยคิดที่จะขโมยสิ่งของของใครเลย เขามักจะพอใจในสิ่งที่ตนมีและมีความสุขกับชีวิต

24. กตญฺญุตา (มีความกตัญญู)

• เรื่องเล่า: ชาดกเรื่อง "พระโพธิสัตว์ผู้มีความกตัญญู" ที่แม้จะได้รับความช่วยเหลือจากผู้อื่นเพียงเล็กน้อย แต่พระองค์ก็ยังคงระลึกถึงและตอบแทนบุญคุณอยู่เสมอ

25. กาเลน ธมฺมสฺสวนํ (ฟังธรรมตามกาล)

• เรื่องเล่า: นิทานเรื่อง "ชาวนาผู้ฟังธรรม" ที่แม้จะเหน็ดเหนื่อยจากการทำงาน แต่เขาก็ยังคงหาเวลาไปฟังธรรมอยู่เสมอ ทำให้ชีวิตของเขามีแต่ความสุขและความเจริญ

26. ขนฺตี จ (มีความอดทน)

• เรื่องเล่า: นิทานเรื่อง "พระโพธิสัตว์ผู้มีความอดทน" ที่แม้จะถูกทำร้าย แต่พระองค์ก็ยังคงอดทนและไม่ตอบโต้ ทำให้พระองค์ได้รับการยกย่องจากทุกคน

27. โสวจสฺสตา (เป็นผู้ว่าง่ายสอนง่าย)

• เรื่องเล่า: นิทานเรื่อง "ศิษย์ผู้ว่าง่าย" ที่เมื่อได้รับคำสอนจากอาจารย์แล้ว เขาก็ปฏิบัติตามอย่างเคร่งครัด ทำให้เขาประสบความสำเร็จในชีวิต

28. สมณานญฺจ ทสฺสนํ (เห็นสมณะ)

• เรื่องเล่า: เรื่องเล่าของ "เศรษฐีผู้เห็นสมณะ" ที่เมื่อได้เห็นสมณะแล้ว เขาก็เกิดความเลื่อมใสในพระพุทธศาสนาและได้เข้าสู่ทางธรรม

29. กาเลน ธมฺมสากจฺฉา (สนทนาธรรมตามกาล)

• เรื่องเล่า: นิทานเรื่อง "พระโพธิสัตว์ผู้สนทนาธรรม" ที่เมื่อมีโอกาสได้สนทนาธรรมกับผู้อื่นแล้ว เขาก็จะใช้เวลาให้เป็นประโยชน์และสอนให้ผู้อื่นเข้าใจธรรม

30. ตโป จ (บำเพ็ญตบะ)

• เรื่องเล่า: เรื่องเล่าของ "พระโพธิสัตว์ผู้บำเพ็ญตบะ" ที่แม้จะต้องเผชิญหน้ากับความยากลำบาก แต่พระองค์ก็ยังคงบำเพ็ญตบะอย่างเคร่งครัด จนในที่สุดก็สามารถเอาชนะอุปสรรคทั้งหลายได้

31. พฺรหฺมจริยญฺจ (ประพฤติพรหมจรรย์)

• เรื่องเล่า: นิทานเรื่อง "พระโพธิสัตว์ผู้ประพฤติพรหมจรรย์" ที่แม้จะอยู่ในโลกที่เต็มไปด้วยกิเลส แต่พระองค์ก็ยังคงประพฤติพรหมจรรย์อย่างเคร่งครัด ทำให้พระองค์ได้รับการยกย่องจากทุกคน

32. อริยสจฺจาน ทสฺสนํ (เห็นอริยสัจ)

• เรื่องเล่า: เรื่องเล่าของ "พระโพธิสัตว์ผู้เห็นอริยสัจ" ที่เมื่อได้เห็นอริยสัจแล้ว พระองค์ก็สามารถหลุดพ้นจากความทุกข์ทั้งปวงได้

33. นิพฺพานสจฺฉิกิริยา จ (ทำพระนิพพานให้แจ้ง)

• เรื่องเล่า: นิทานเรื่อง "พระโพธิสัตว์ผู้ทำพระนิพพานให้แจ้ง" ที่เมื่อได้ทำพระนิพพานให้แจ้งแล้ว พระองค์ก็สามารถช่วยให้ผู้อื่นหลุดพ้นจากความทุกข์ได้เช่นกัน

34. ผุฏฺฐสฺส โลกธมฺเมหิ จิตฺตํ ยสฺส น กมฺปติ (จิตไม่หวั่นไหวในโลกธรรม)

• เรื่องเล่า: นิทานเรื่อง "พระราชาผู้ไม่หวั่นไหว" ที่แม้จะต้องเผชิญหน้ากับความทุกข์และความสุข แต่พระองค์ก็ยังคงมีจิตใจที่มั่นคงและไม่หวั่นไหว

35. อโสกํ (จิตไม่เศร้าโศก)

• เรื่องเล่า: เรื่องเล่าของ "หญิงผู้ไม่เศร้าโศก" ที่แม้จะสูญเสียคนที่รักไป แต่เธอก็ยังคงมีจิตใจที่เข้มแข็งและไม่เศร้าโศก เพราะเธอเข้าใจในสัจธรรมของชีวิต

36. วิรชํ (จิตปราศจากธุลี)

• เรื่องเล่า: นิทานเรื่อง "พระโพธิสัตว์ผู้มีจิตที่ปราศจากธุลี" ที่แม้จะอยู่ในโลกที่เต็มไปด้วยกิเลส แต่พระองค์ก็ยังคงมีจิตใจที่บริสุทธิ์และปราศจากธุลี

37. เขมํ (จิตเกษม)

• เรื่องเล่า: เรื่องเล่าของ "พระโพธิสัตว์ผู้มีจิตเกษม" ที่แม้จะต้องเผชิญหน้ากับความทุกข์ แต่พระองค์ก็ยังคงมีจิตใจที่สงบและไม่หวั่นไหว

38. เอตาทิสานิ กตฺวาน สพฺพตฺถ มปราชิตา สพฺพตฺถ โสตฺถิ คจฺฉนฺติ ตนฺเตสํ มงฺคลมุตฺตมนฺติฯ (ทำมงคลทั้งปวงแล้วย่อมไม่พ่ายแพ้ในทุกที่)

• เรื่องเล่า: นิทานเรื่อง "พระโพธิสัตว์ผู้บรรลุธรรม" ที่เมื่อพระองค์ได้ปฏิบัติตามหลักมงคลทั้ง 38 ประการแล้ว พระองค์ก็สามารถเอาชนะอุปสรรคทั้งหลายและบรรลุธรรมได้

---

#มงคล38ประการ #มงคลัตถทีปนี #ความสุขในชีวิต #หลักธรรมนำชีวิต #ข้อคิดดีๆ #ไม่คบคนพาล #คบบัณฑิต #ความกตัญญู #บำรุงพ่อแม่ #การงานไม่คั่งค้าง #การให้ทาน #ประพฤติธรรม #ความอดทน #ความถ่อมตน #จิตไม่หวั่นไหว #ชีวิตที่เจริญ #คำสอนพระพุทธเจ้า #ไม่ประมาท #ความสงบ #สติ #ปัญญา #ความสุขทางใจ #ทางสู่ความเจริญ #ทำความดี #บูชาบุคคลที่ควรบูชา #ฝึกฝนตนเอง #ความพอใจ #ไม่พ่ายแพ้

---